پنج انگشت تنظیم کننده هورمون زنانه و کاهش دهنده ی تستوسترون در مردان.
 
چکیده : گیاه پنج انگشت ، سبب آرام شدن نشانه های پیش از عادت ماهانه می گردد ، در واقع این نابسامانی را علاج می کند.با مصرف این گیاه،می توان به محض شروع چرخه بعدی قاعدگی ، پیدایش نتایج مثبت مطلوب را درک نمود.

تعداد کلمات 2443 / تخمین زمان مطالعه 12 دقیقه 
 

معرفی گیاه پنج انگشت و خواص آن

گیاه دارویی پنج­‌انگشت، میوه‌ی کوچکی به شکل توت و به رنگ قهوه‌ای دارد، سایز آن مانند دانه‌های فلفل سیاه است و بویی مانند بوی نعناع دارد. مصارف دارویی مختلف گیاه پنج انگشت قرن‌هاست که شناخته شده‌است. هنگامی که میوه‌ی این گیاه که به گیاه پاکدامنی نیز معروف است، می‌رسد، از آن برای تهیه‌ی عصاره‌های پودری و مایعات دارویی استفاده می‌شود. گیاه پنج انگشت مزایای شگفت‌انگیزی برای سلامتی دارد. این گیاه نام‌های دیگری نیز دارد، از جمله فلفل بیابانی، درخت پاکدامن، و فلفل راهبان. این گیاه به این دلیل پاکدامن نامیده شده‌است که توسط رومیان باستان برای کاهش میل جنسی راهبان مورد استفاده قرار می‌گرفت.
این گیاه را فلفل بیابانی نیز می نامند و در بسیاری از مناطق ایران می روید. درختچه زیبایی به ارتفاع یک متر و نیم است که به علت گل های زیبایی که دارد گاه به عنوان گیاه تزئینی کاشته می شود. بدین علت به آن پنج انگشت گویند که برگ های آن پنجه ای و پنج تایی است. گل های آن برنگ آبی و شبیه سنبله ای دراز است که سپس تبدیل به گل می شود.
میوه این گیاه قابض است و به بهبود عملکرد دستگاه گوارش کمک می کند. افرادی که دچار بواسیر یا شقاق باشند می توانند از اثرات درمانی آن سود بجویند و در جوشانده این گیاه بنشینند تا عارضه برطرف شود.
میوه این گیاه اثرات درمانی زیادی برای رحم دارد. قاعدگی را تنظیم می کند و برگ این گیاه ورم های رحمی را بهبود می بخشد و عفونت را پاک می سازد. فواید آن به قدری زیاد است که از این گیاه در قرص های گیاهی مورداستفاده برای تنظیم قاعدگی و کاهش خونریزی استفاده می شود.
برگ این گیاه اثر کاهنده ای بر شهوت دارد و در قدیم و پارسایان در فصل بهار این گیاه را زیر خود فرش می کردند تا شهوت بر آنها غلبه نکند.
ضماد میوه و برگ آن ادرار را افزایش می دهد و مقدار زیاد آن برای کلیه مضر است.
این گیاه در درمان سر درد هم مفید است.
پنج انگشت، گیاه بسیار مؤثری برای درمان اختلالات قاعدگی است
از گیاه پنچ انگشت، دارویی به نام ویتاگنوس ( VITAGNUS ) تهیه کرده اند که حاوی‌ ۹۰ ـ ۸۰ میلی‌ گرم‌ عصاره‌ خشک‌ این گیاه‌ می‌باشد.
این دارو جهت‌ رفع ‌اختلالات‌ قاعدگی‌ و یائسگی‌ به‌ کار می‌رود.
مکانیسم‌ اثر دقیق‌ این‌ فرآورده‌ به‌ اثبات‌ نرسیده‌ است‌ ، ولی‌ به‌ نظرمی‌رسد گیاه‌ پنج‌ انگشت‌ با اثر بر محور هیپوتالاموس‌ ـ هیپوفیز اثر خود را اعمال‌ می‌کند. این‌ گیاه‌ باعث‌ کاهش‌ آزاد شدن FSH* و افزایش‌ آزاد شدن‌ LH** و پرولاکتین ‌از هیپوفیز می‌گردد. هورمون های FSH و LH در تولید استروژن ( هورمون جنسی زنانه ) از تخمدان ها و دوره تخمک گذاری در خانم ها موثرند.
مطالعات‌ نشان‌ داده‌ است‌ که‌ گیاه‌ پنج‌انگشت‌ حاوی‌ ترکیبات‌ استروژنیک ‌نمی‌باشد و مستقیماً بر روی‌ تخمدان ها تاثیر نمی‌گذارد.
با توجه‌ به‌ اثرات‌ هورمونی این دارو، مصرف‌ آن‌ در دوران‌ بارداری‌ ممنوع است .
در اکثر مطالعات‌ انجام‌ شده‌ با مصرف‌ این‌ دارو عوارض‌ جانبی‌ مشاهده‌ نگردیده‌ است‌، ولی‌ به‌ طور‌ نادر گزارشاتی‌ مبنی‌ بر بروز واکنش های‌ آلرژیک ‌، سردرد و افزایش‌ خونریزی‌ دردوران‌ قاعدگی‌ وجود دارد.
این‌ دارو ممکن‌ است‌ با داروهای‌ ضد بارداری‌ خوراکی‌ وهورمونی‌ تداخل‌ نماید.
البته یادآوری می کنم که دارو را حتماً حتماً باید تحت نظر پزشک و با تجویز ایشان مصرف کنید و از مصرف خودسرانه آن خودداری کنید.
 

مکانیسم اثر:

مکانیسم دقیق اثر این گیاه مشخص نیست ولی مطالعات نشان داده است که این گیاه تحریک کننده(agonist) گیرنده‌های دوپامین نوع دوم(D2) است و باعث کاهش ترشح پرولاکتین می شود. به نظرمی‌رسد گیاه‌ پنج‌ انگشت‌ با اثر بر محور هیپوتالاموس‌ ـ هیپوفیز اثر خود را اعمال‌ می‌کند. این‌ گیاه‌ باعث‌ کاهش‌ آزاد شدن FSH و افزایش‌ آزاد شدن‌ LH و پرولاکتین ‌از هیپوفیز می‌گردد. هورمون‌های FSH و LH در تولید استروژن ( هورمون جنسی زنانه ) از تخمدان‌ها و دوره تخمک گذاری در خانم‌ها موثرند. مطالعات‌ نشان‌ داده‌ است‌ که‌ گیاه‌ پنج‌انگشت‌ حاوی‌ ترکیبات‌ استروژنیک ‌نمی‌باشد و مستقیماً بر روی‌ تخمدان‌ها تاثیر نمی‌گذارد.
این گیاه در بسیاری از مناطق ایران می روید. درختچه زیبایی به ارتفاع یک متر و نیم است که به علت گل های زیبایی که دارد گاه به عنوان گیاه تزئینی کاشته می شود. بدین علت به آن پنج انگشت گویند که برگ های آن پنجه ای و پنج تایی است. گل های آن برنگ آبی و شبیه سنبله ای دراز است که سپس تبدیل به گل می شود. بخش مورد استفاده این گیاه میوه آن می باشد.
 

مواد مؤثر: 

گلیکوزیدهای ایریدوئیدی ( aucubin و agnuside )، دی ترپن های لابدنی(Otundifuran، Vitexilactone )، فلانوئیدها (casticin، vitexin، isovitexin ، Kaempferol ) اسانس (۴/۰ تا ۷/۰ ٪) همراه بورنیل استات، ۱ و ۸- سینئول، لیمونن limonene و آلفا و بتاپینن.
 

فواید دارویی گیاه پنج انگشت و دمنوش آن

 

۱. خطر ابتلا به سرطان را کاهش می‌دهد

عوامل خارجی یا داخلی زیادی وجود دارند که می‌توانند شما را در معرض خطر ابتلا به سرطان‌های خاص قرار بدهند. کاهش خطر ابتلا به سرطان یکی از فواید دمنوش گیاه پنج انگشت است که دوست داریم به شما در این مقاله معرفی کنیم. بنابراین، نوشیدن دمنوش گیاه پنج‌انگشت باید به سبک زندگی سالم اضافه شود. خواص ضدسرطانی دمنوش گیاه پنج انگشت مسئول وجود چنین فایده‌ای است. عصاره میوه‌ی این گیاه از رشد سلول‌های بدخیم جلوگیری می‌کند. نوشیدن دمنوش گیاه پنج‌انگشت به صورت منظم می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به انواع خاصی از سرطان‌ها مانند سرطان پستان، روده‌ی بزرگ و تخمدان کمک کند.
 

۲. مزایای گیاه پنج‌انگشت – ناباروری را درمان می‌کند

استفاده از دمنوش گیاه پنج انگشت ناباروری را درمان می‌کند، و این یکی از فواید شگفت‌انگیز این گیاه است که باید بدانید. اگر شما از مشکل ناباروری رنج می‌برید، فقط باید دمنوش گیاه پنج انگشت و چای سبز بنوشید، و برخی از ویتامین‌ها را مصرف کنید. نوشیدن دمنوش گیاه پنج‌انگشت سطح پروژسترون را در زنانی که دچار مشکل ناباروری هستند، افزایش می‌دهد.

: بیشتر بخوانید  معرفی و درمان نازایی در طب سنتی  

۳. میل جنسی زنان را افزایش می‌دهد

شکوفه‌های گیاه پاکدامن را می‌توان برای تهیه‌ی دمنوشی که برای تقویت میل جنسی زنان موثر است، مورد استفاده قرار داد. بنابراین، زنان در سن باروری و آن‌هایی که یائسه شده‌اند باید برای لذت بردن از مقاربت جنسی‌شان روزانه چند فنجان دمنوش گیاه پنج انگشت بنوشند. فیتواستروژن­‌های )گروهی از مواد شیمیایی گیاهی) موجود در گیاه پنج‌انگشت مسئول این خاصیت دمنوش آن هستند. این گیاه خواص دیگری نیز برای سلامتی دارد.
 

۴. تولید شیر را افزایش می‌دهد

دمنوش گیاه پنج انگشت دمنوش ایده‌آلی است برای زنان شیرده‌ چرا که افزایش تولید شیر یکی از فواید این گیاه است. اگرچه دمنوش گیاه پنج انگشت در افزایش تولید شیر مادر مؤثر است، اما زنان شیرده باید این گیاه دارویی را در مقادیر کم مصرف کنند. پس از نوشیدن دمنوش گیاه پنج انگشت، سطح پرولاکتین در بدن زنان شیرده افزایش می‌یابد. پرولاکتین، که هورمونی زنانه است، نقش مهمی در تنظیم میزان تولید شیر بازی می‌کند. با این حال، به دلیل عدم وجود اطلاعات و شواهدی که اثربخشی و بی‌خطر بودن دمنوش گیاه پنج‌انگشت را در افزایش تولید شیر تایید کنند، باید قبل از مصرف آن با پزشک‌تان مشورت کنید.

بیشتر بخوانید : افزایش شیرمادر با گیاهان

۵. مزایای گیاه پنج‌انگشت – علائم یائسگی را کاهش می‌دهد

بسیاری از زنان در زمان یائسگی سختی و دشواری زیادی را تجربه می‌کنند. آن‌ها معمولا از خستگی، سرگیجه، نوسانات خلقی، گرگرفتگی، و بسیاری از دیگر نشانه‌های یائسگی رنج می‌برند. گفته می‌شود که درمان جایگزینی هورمون، علائم یائسگی را درمان می-کند؛ با این حال، این درمان هنوز هم بحث‌آفرین است. دمنوش گیاه پنج انگشت فواید زیادی دارد که یکی از آن‌ها کاهش علائم یائسگی است. این دمنوش با متعادل کردن هورمون‌های زنانه، تا حد زیادی علائم یائسگی را رفع می‌کند. گفته می‌شود ترکیب کوهوش سیاه و دمنوش گیاه پنج‌انگشت، نتیجه‌ی بهتری به شما می‌دهد.
 

۶. از بدن در مقابل رادیکال‌های آزاد محفاظت می‌کند

رادیکال‌های آزاد اثرات سوء زیادی برای سلامتی و زیبایی انسان دارند. به عنوان مثال، رادیکال‌های آزاد باعث استرس اکسیداتیو می‌شوند که خطر ابتلا به مشکلات مختلف مانند پیری زودرس و سرطان را افزایش می‌دهد. دمنوش گیاه پنج انگشت دارای خواص آنتی‌اکسیدانی است و می‌تواند بدن را در مقابل آسیب رادیکال‌های آزاد محافظت کند. استفاده از این دمنوش را نباید در فهرست خواص درمانی شگفت‌انگیز گیاه پنج‌انگشت نادیده بگیریم.
 

۷. علائم سندرم قبل از قاعدگی را از بین می‌برد

زنان با نوشیدن دمنوش گیاه پنج انگشت به صورت منظم، می‌توانند کاهش قابل توجهی را در علائم سندرم قبل از قاعدگی (PMS) تجربه کنند. افراد مبتلا به PMS از نشانه‌هایی مانند درد پستان (در اثر لمس)، تحریک‌پذیری، نوسانات خلقی، و سردرد رنج می‌برند. تسکین علائم سندرم قبل از قاعدگی یکی از فواید دمنوش گیاه پنج‌انگشت است که دوست داشتیم به شما در این مقاله معرفی کنیم. با توجه به یک مطالعه، با مصرف دمنوش گیاه پنج انگشت می‌توانید ۵۰ درصد از علائم سندروم پیش از قاعدگی را کاهش دهید.

۸. مزایای گیاه پنج‌انگشت – پوکی استخوان را در مردان درمان می‌کند

تحقیقاتی در رابطه با پوکی استخوان در مردها انجام شده‌است و چند درمان احتمالی برای این بیماری وجود دارد. با این حال، با توجه به مطالعه‌ای که در کتابخانه­‌ی ملی پزشکی ایالات متحده آمریکا منتشر شده‌است، دمنوش گیاه پنج‌انگشت یک درمان خانگی عالی برای پوکی استخوان در مردان است. بنابراین، دوست داریم این فایده از گیاه پنج‌انگشت را نیز در این مقاله قید کنیم. استفاده از عصاره‌ی گیاه پنج‌انگشت به افزایش تراکم استخوان و بهبود سلامت استخوان کمک می‌کند و در نتیجه از پوکی استخوان در مردان پیشگیری می‌کند.
 

۹. حملات سرع را کاهش می‌دهد

دمنوش گیاه دارویی پنج‌انگشت به کاهش حملات صرع کمک می‌کند، و این یکی از توانایی‌های فوق‌العاده و خواص درمانی شگفت‌انگیز این گیاه است. با توجه به مطالعه‌ای آزمایشگاهی، موش‌های نری که مقداری گیاه پنج انگشت مصرف کردند، کاهش قابل ملاحظه‌ای را در تعداد دفعات تشنج و طول تشنج تجربه کردند. این امر ثابت می‌کند که گیاه پنج‌انگشت در کاهش و کنترل حملات صرعی موثر است.
 

۱۰. از ابتلا به سرطان پروستات جلوگیری می‌کند

گیاه پنج‌انگشت مزایای شگفت‌انگیز دیگری نیز برای سلامتی دارد. استفاده از دمنوش این گیاه خطر ابتلا به سرطان پروستات را کاهش می‌دهد. گیاه پنج‌انگشت که دارای خواص ضد سرطانی است، توانایی زیادی برای کاهش سطح تستوسترون و مهار رشد سلول‌های سرطانی پروستات در بدن دارد. علاوه بر این، مزایای دمنوش گیاه پنج انگشت به دلیل توانایی این گیاه برای متعادل کردن هورمون‌ها در بدن است.

بیشتربخوانید: درمان بیماری ها در طب سنتی: حروف پ و ت

۱۱. آکنه را کاهش می‌دهد

از آن‌جا که گیاه پنج انگشت توانایی تنظیم هورمون‌ها را در بدن د ارد، استفاده از دمنوش آن می‌تواند آکنه‌ای را که توسط تغییرات هورمونی ایجاد می‌شود، کاهش دهد. گیاه پنج انگشت یک درمان توصیه‌شده برای آکنه‌ی ناشی از سندرم پیش از قاعدگی (PMS) است. این گیاه همچنین مانع از ظاهر شدن زخم آکنه می‌شود.
 

۱۲. اختلال آمنوره (بی‌دشتانی) را درمان می‌کند

گیاه دارویی پنج‌انگشت می‌تواند اختلالات قاعدگی را از جمله آمنوره که در آن یک توقف در چرخه‌ی قاعدگی رخ می‌دهد، درمان کند. درمان آمنوره یکی از فواید دمنوش گیاه پنج‌انگشت برای زنان است به این دلیل که می‌تواند هورمون‌ها به ویژه پروژسترون و استروژن را به تعادل برساند.
 

۱۳. ولع شدید به خوردن را متوقف می‌کند

ولع شدید به خوردن غذاهای شیرین، شیرینی‌ها یا غذاهای فراوری‌شده‌ی ناسالم برای بدن شما مضر است و می‌تواند وزن‌تان را افزایش بدهد و منجر به بروز برخی از بیماری‌ها از جمله فشار خون بالا، دیابت و چاقی شود. بسیاری از اوقات، ما می‌توانیم اشتها و ولع خوردن را بعد از هر وعده‌ی غذایی کنترل کنیم. به یاد داشته باشید که میل شدید به خوردن غذا، گرسنگی واقعی نیست. از بین بردن میل شدید به غذا یکی از فواید دمنوش گیاه پنج‌انگشت است. بنابراین، هنگامی که شما ولع شدید به خوردن مواد غذایی در خودتان احساس می‌کنید، دمنوش گیاه پنج‌انگشت بنوشید.
 

۱۴. از بروز گرگرفتگی پیش‌گیری می‌کند

دمنوش‌های زیادی وجود دارند که می‌توانند به کاهش تعداد دفعات و شدت گرگرفتگی کمک کنند. این کاربرد دمنوش گیاه پنج انگشت نیز در فهرست خواص درمانی شگفت‌انگیز آن گنجانده شده‌است چرا که استفاده از دمنوش گیاه پنج‌انگشت می‌تواند هورمون‌ها را در بدن تنظیم کند.
 

۱۵. اندومتریوز را درمان می‌کند

اندومتریوز یک بیماری شایع در زنان است. بیماران مبتلا به اندومتریوز ممکن است درد شدیدی را تجربه کنند. استفاده از دمنوش گیاه پنج‌انگشت می‌تواند به تسکین درد و علائم اندومتریوز خفیف کمک کند. این دمنوش یک درمان خانگی موثر برای عفونت‌های واژن مانند گرفتگی‌های قاعدگی نیز محسوب می‌شود.
 

۱۶. علائم پیش از قاعدگی را کاهش می‌دهد

علائم قبل از قاعدگی شامل تحریک‌پذیری، نفخ، افسردگی، سردرد و درد پستان (در اثر لمس) می‌شود. این علائم را می‌توان با نوشیدن دمنوش گیاه پنج‌انگشت درمان کرد. برای کاهش علائم پیش از قاعدگی، گیاه پنج‌انگشت را می‌توان در اشکال مختلف مصرف کرد از جمله به صورت مایع، تنتور و پودر. گیاه پنج‌انگشت مزایای دیگری نیز برای سلامتی دارد.
 

۱۷. درد (در اثر لمس) پستان را درمان می‌کند

حساسیت پستان و دردی که در اثر لمس این ناحیه ایجاد می‌شود، از علائم یائسگی و PMS است. اعتقاد بر این است که گیاه پنج انگشت می‌تواند حساسیت پستان را با جلوگیری از آزاد شدن پرولاکتین از غده‌ی هیپوفیز، از بین ببرد. استفاده از دمنوش گیاه پنج انگشت مشکل پریود نشدن و قاعدگی نامنظم را نیز درمان می‌کند. عصاره‌ی این گیاه دارویی را برای از بین بردن حساسیت پستان‌ها مفید است.
 

عوارض جانبی گیاه پنج انگشت چیست؟

اگر چه دمنوش گیاه پنج‌انگشت مزایای زیادی برای سلامتی دارد، اما مهم است که در مورد عوارض جانبی ناشی از مصرف بیش از حد این گیاه نیز اطلاعاتی داشته باشید. گیاه پنج‌انگشت در صورتی که در حد اعتدال مصرف شود، هیچ عارضه‌ی جانبی خاصی ایجاد نمی‌کند. مصرف بیش از حد این گیاه ممکن است سبب بروز سرگیجه، سردرد، ناراحتی معده، تهوع، خارش و راش پوستی شود. زنان باردار و افرادی که داروهای دارای بروموکریپتین و دوپامین مصرف می‌کنند، نباید گیاه پنج‌انگشت را به هر شکلی استفاده کنند.
افرادی که قرص ضدبارداری مصرف می‌کنند نیز نباید سراغ این گیاه بروند. گیاه پنج‌انگشت با توجه به خواص ضد آندروژنی که دارد، ممکن است عوارضی برای باروری مردان داشته باشد. توصیه می‌شود که قبل از مصرف گیاه پنج‌انگشت برای اهداف دارویی، با پزشک یا ارائه‌دهنده‌ی مراقبت‌های بهداشتی مشورت کنید. اجازه بدهید پزشک یا ارائه‌دهنده‌ی مراقبت‌های بهداشتی شما از داروهایی که قرار است مصرف کنید، مطلع باشند.
 

تداخلات دارویی:

درمقالات تک نگاری کمیسیون Eآلمان،هیچ نوع تاثیر متقابل دارویی با این گیاه ذکر نشده است. اما از جنبه نظری احتمال دارد مصرف این گیاه با داروهای آنتاگونیست دوپامین و داروهای بلوک کننده گیرنده دوپامین تداخل کند.
 

موارد منع مصرف :

بهتر است از مصرف این گیاه در دوران بارداری و شیردهی اجتناب گردد.
 
منبع: برگرفته از گیاهان معجزه ساز دکتر فرخ سیف